5.2.1: 1910 - heden - Inleiding


In de twintigste eeuw zette de groei van de grafische bedrijfstak van de negentiende eeuw zich voort. Factoren als groei van de bevolking, scholingsgraad, welvaart en vrije tijd zorgden voor stijgende titelproductie en oplagen. Ondanks concurrentie van massamedia als kranten, tijdschriften, radio, film, televisie en internet, consolideerde de positie van het boek. De titelproductie (inclusief herdrukken) steeg van 3000 in 1900 naar 6500 rond het midden van de eeuw en bereikte in 1997 een totale productie van 17.235 titels. Sinds in 1910 voor het eerst de klacht klonk over overproductie is deze, met uitzondering van de Tweede Wereldoorlog, niet meer verstomd. Het probleem ontstond doordat de sterke stijging van zowel het aantal titels als het aantal lezers het steeds minder vanzelfsprekend maakte dat boek en koper elkaar vonden. Intensievere marketinginspanningen in de uitgeverij moesten hiervoor een oplossing bieden. Na de Tweede Wereldoorlog kreeg het pocketboek een stevige voet aan de grond en werd het boek een echt massamedium.

Concernvorming en concentratie vonden plaats, aanvankelijk door verticale integratie van uitgeverij, boekhandel en grafische industrie, later door horizontale integratie binnen de bedrijfstakken. Aan het eind van de eeuw waren nog maar weinig zelfstandige uitgeverijen over. Tegelijkertijd zorgden ingrijpende veranderingen in de productiemethoden als offsetdruk, fotokopiëren en desktop publishing ervoor dat drukwerkproductie steeds minder het monopolie was van de grafische industrie. Door de sterke verbreiding van de computer aan het eind van de eeuw mondden uitgeversproducten niet langer uit in papieren uitgaven. De belangrijkste van deze geheel digitale producten waren de cd-rom en de on line publicatie; het e-boek is in ontwikkeling.

De toename van de drukwerkproductie en het belang van de andere media maakten de exploitatie van het geestelijk eigendom (auteursrecht) lucratiever. Meer auteurs konden van het schrijven leven. Daarmee deed ook het verschijnsel van de literair agent zijn intrede.


auteur: A.H. van der Weel
 
 


Inleiding



early export paperbacks

Definitie: paperbackedities van nieuwe Engelstalige romans die vóór het verschijnen van de Nederlandse vertaling in Nederland op de markt gebracht worden.



paperbacks

Definitie: genaaid of garenloos gebrocheerd boek met omslag van dun karton dat alleen op de boekblokrug is vastgeplakt; alleen in formaat verschillend van een pocketboek.