In de loop van de zeventiende eeuw nam het aantal boekverkopers fors toe. De toename van hun aantallen blijkt duidelijk uit de Thesaurus 1473-1800, waarin de namen staan vermeld van de boekhandelaars die ook als uitgever optraden. In Amsterdam steeg het aantal van 5 in 1585 naar 102 in 1725; in Den Haag van 0 naar 34; in Leiden van 8 naar 23. Daarnaast waren er degenen die zonder eigen uitgaven te verhandelen op enigerlei wijze boeken van anderen verkochten. In Amsterdam waren er volgens Gregorio Leti in 1690 meer dan honderd boekwinkels, groot, middelmatig en klein. Allen die op een of andere wijze hun kost verdienden met het uitgeven, verkopen en binden van boeken en ander drukwerk, waren in de grotere steden aangesloten bij het plaatselijke boekverkopersgilde. De aantallen leden van de gilden liggen dan ook hoger dan de aantallen boekverkoper-uitgevers die in de Thesaurus worden genoemd. Zo telde het Amsterdamse boekverkopersgilde in 1700 maar liefst 189 betalende leden.
Naarmate het aantal boekverkopers groeide, trad er een zekere specialisatie binnen de boekhandel op. Er kwamen steeds meer boekverkopers die zich gingen toeleggen op de handel en verkoop van een bepaald genre publicaties. In de steden met een universiteit of een illustere school bestond er voldoende klandizie voor een wetenschappelijke boekhandel. In havensteden als Amsterdam en Rotterdam was er vanzelfsprekend behoefte aan winkels met een ruim assortiment aan handboeken voor de zeevaart, kaarten en atlassen. Aangezien er in de Republiek ruimte werd geboden aan diverse religieuze stromingen naast elkaar, waren er ook boekverkopers die zich op de verschillende godsdienstige groeperingen richtten en kon men derhalve winkels vinden gespecialiseerd in bijvoorbeeld gereformeerde, lutherse, katholieke, sociniaanse of joodse publicaties. In de grote steden was er bovendien voldoende belangstelling voor winkels met een assortiment in specifieke talen en voor prenthandelaars.
Naast deze reguliere verkoop door leden van het boekverkopersgilde bestond er een levendige handel in klein drukwerk door marskramers en omlopers. Zij verkochten met name pamfletten, liedboekjes, almanakken en stichtelijk werk. In de steden werden zij vaak alleen toegelaten tijdens kermissen en jaarmarkten. Deze ambulante handel heeft weinig sporen achtergelaten in het beschikbare bronnenmateriaal. Wel zijn enkele afbeeldingen bekend van marskramers.
