Nooit eerder vond op zulke grote schaal wereldwijde vernietiging van cultuurgoed plaats als in de twintigste eeuw. In twee wereldoorlogen, de Russische en Chinese revoluties en vele kleinere internationale conflicten en burgeroorlogen gingen talloze collecties verloren. Een schrijnend voorbeeld is de Leuvense universiteitsbibliotheek. Deze werd in 1914 door een Duits artilleriebombardement volledig verwoest. Na de Eerste Wereldoorlog werd de bibliotheek met internationale hulp weer opgebouwd, maar tijdens de Duitse inval in België in 1940 herhaalde de geschiedenis zich. Opnieuw ging de bibliotheek in vlammen op, waarbij de gehele collectie van 900.000 banden verloren ging, inclusief 800 handschriften en alle incunabelen.

Ook papierverval door verzuring bleef in de twintigste eeuw een bedreigende factor. Hoewel het slechtste papier dateert uit de periode tot 1950, is de papierkwaliteit van vele publicaties uit de periode daarna niet veel beter. Voor de productie van pocketboeken, jeugdliteratuur, brochures, marginalia, tijdschriften en kranten werd en wordt houthoudend papier gebruikt. Pas in de laatste decennia van de twintigste eeuw zien we de papierkwaliteit verbeteren, doordat onder druk van milieuwetgeving minder zure chemicaliën bij de papierfabricage gebruikt mochten worden. Het gebruik van permanent papier was nog steeds beperkt.

De twintigste eeuw bracht ook positieve ontwikkelingen. Veel boekencollecties van zowel kleine bibliotheken als van particulieren, vaak bewaard onder slechte omstandigheden, verhuisden naar grotere, beter geoutilleerde instellingen.

Met name in de tweede helft van de twintigste eeuw groeide bij instellingen die verantwoordelijk zijn voor het behoud van het papieren erfgoed, zoals bibliotheken met een bewaarfunctie en archieven, het besef dat voor het behoud van het boek fors geïnvesteerd moest worden in massaconservering. Onderzoekcentra als TNO in Delft en het Instituut Collectie Nederland in Amsterdam en organisaties als het CNC (Coördinatiepunt Nationaal Conserveringsbeleid, een samenwerkingsverband van de Koninklijke Bibliotheek en het Algemeen Rijksarchief) brachten de verschillende bedreigingen voor het voortbestaan van het boek in kaart en deden aanbevelingen voor maatregelen. Nieuwe bibliotheekgebouwen en depots werden voorzien van optimale condities voor het behoud van de collecties en er kwam regelgeving voor gebruik van kwetsbare en bijzondere materialen.

Automatisering maakte grootschalige en effectieve schade-inventarisaties mogelijk, waardoor instellingen een gericht conserveringsbeleid konden gaan uitvoeren, met de landelijke conserveringsprogramma's Deltaplan en Metamorfoze als drijvende krachten. Nieuwe technieken als ontzuring, papiersplitsing, het vervaardigen van hoogwaardige, op lange termijn houdbare microfilms en digitalisering, maakten het mogelijk de overlevingskansen van het boek aanzienlijk te vergroten.

Eind 2000 werd de Nederlandse tak van de internationale cultuurbeschermingsorganisatie Blue Shield opgericht, een samenwerkingsverband tussen de grote internationale koepelorganisaties van musea, monumentenzorg, archieven en bibliotheken, dat zich richt op de bescherming van Nederlands cultureel erfgoed tegen de bedreigingen die het gevolg zijn van natuurrampen, molest en oorlogsgeweld en op het organiseren van nationale en internationale hulp.

Of het boek ook de eenentwintigste eeuw zal overleven, durft niemand te voorspellen. Twintigste-eeuwse ontwikkelingen als internet en e-boek kunnen het einde van het boek als medium inluiden. Zeker als het gaat om snelheid van informatie, krijgen elektronische informatiedragers meer en meer de voorkeur. Steeds meer tijdschriften verschijnen nu al in elektronische vorm.

Het boek kent echter flink wat voordelen: direct klaar voor gebruik, makkelijk mee te nemen en de lezer bepaalt zelf hoe, waar en in welk tempo het boek wordt geconsumeerd. Dankzij deze gebruikersvriendelijke eigenschappen weet het gedrukte boek tot nu toe zijn positie naast de nieuwe media te handhaven.