5.3.1: 1910 - heden - Inleiding


De meeste van de circa 3000 boeken die in het jaar 1900 verschenen en ook de ongeveer 6500 boeken die in 1939 op de markt kwamen, vonden hun weg van de uitgeverij naar de lezer via de algemene boekhandel. In de twintigste eeuw was het Centraal Boekhuis (CB) als distributiecentrum daarbij de belangrijkste tussenschakel. De internationale oriëntatie en de vervaging van landsgrenzen na 1945 weerspiegelden zich in de groeiende belangstelling voor vertaalde boeken. Die boeken hadden steeds vaker de vorm van een pocket of paperback.

De boekhandel werd in de periode na de Tweede Wereldoorlog laagdrempeliger; het etablissement waar men voor de toonbank diende te wachten op het gevraagde boek maakte plaats voor een inloopwinkel. Verder ontstonden in de naoorlogse periode naast de algemene en gespecialiseerde boekhandel, het antiquariaat en de ramsjboekhandel, ook andere verkooppunten. Kantoorboekhandels, warenhuizen, kiosken, sigarenwinkels, supermarkten, postorderbedrijven, boekenclubs en de internetboekhandel zorgen aan het eind van de twintigste eeuw met elkaar voor de verspreiding van het boek onder het lezend publiek. Die verspreiding wordt actief ondersteund door een gezamenlijk promotiebeleid van uitgeverij en boekhandel via de in 1930 opgerichte stichting Collectieve Propaganda van het Nederlandse Boek (CPNB), die elk jaar de Boekenweek organiseert.

Al sinds het begin van de twintigste eeuw maakte de leeszaalbeweging zich sterk voor de oprichting van openbare bibliotheken. Pas in de jaren vijftig kwam de doorbraak. Door de activiteiten van de Provinciale Bibliotheekcentrale met de aangesloten plaatselijke bibliotheken en bibliobussen, kwam een fijnmazige dienstverlening tot stand die zich ook tot het platteland uitstrekte. Winkelbibliotheken en volksbibliotheken verloren daarmee hun bestaansrecht en verdwenen van het toneel.


auteur: N. van Dijk
 
 


Inleiding



geïntendeerde lezers

Definitie: potentiële lezers die de uitgever voor ogen heeft bij het publiceren van een bepaald boek; de doelgroep.



professionele lezers

Definitie: persoon die vanwege zijn beroep genoodzaakt is zich op de hoogte te stellen van de inhoud van bepaalde publicaties, waaronder vakliteratuur.



niet-professionele lezers

Definitie: persoon zich om persoonlijke redenen op de hoogte stelt van de inhoud van een publicatie, en niet omdat dit noodzakelijk is voor het uitoefenen van zijn beroep.



lezers

Definitie: persoon die een publicatie leest.



reële lezers

Definitie: daadwerkelijke lezers van een boek; deze term wordt gebruikt om onderscheid te maken met de geïntendeerde lezers.