Gewoonlijk waren er niet meer dan vier onafhankelijke lettergieterijen tegelijkertijd werkzaam in de Nederlanden (en meestal nog minder stempelsnijders). Aan het begin van de achttiende eeuw vestigden zich naast de drie reeds langer bestaande lettergieterijen enkele nieuwe. De stijl van drukletters veranderde onder invloed van de graveerkunst en de spitspen-belettering, en door nieuwe visies die met de Verlichting opgeld deden. De Nederlandse letters van deze periode lijken nauwelijks direct beïnvloed door de Franse die vervaardigd werden onder toeziend oog van de Académie des Sciences te Parijs in de jaren 1690, en hebben op hun beurt weinig invloed uitgeoefend op de Engelse lettertypen die Baskerville liet snijden voor zijn Vergilius van 1754, maar ze kunnen wel gezien worden als een Nederlandse variatie op een internationale trend.

Enkele gemaniëreerde romeinen uit het eerste decennium van de achttiende eeuw, afkomstig uit de gieterij van Cupy, braken als eerste met de traditie, maar die van de lettersnijders Joan Fleischman en Jacques François Rosart bleken uiteindelijk veel belangrijker en invloedrijker. De technische vaardigheid van Fleischman is zelden geëvenaard. Hij vervaardigde romeinen en cursieven in tekstcorpsen, een hele reeks textura's (in de gedrukte preek, één van de laatste bolwerken van de textura, werd de romein pas vanaf 1760 de norm), schrijfletters, muzieknoten en niet-Latijnse letters. De succesvolste lettertypen van Rosart waren zijn grotere romeinen en cursieven, versierde lettertypen en honderden stukornamenten.

Grotendeels dankzij het werk van deze twee stempelsnijders groeide de firma Joh. Enschedé en Zonen te Haarlem uit tot de belangrijkste lettergieterij in de Nederlanden, en een van de beroemdste ter wereld. Door Enschedés succes werd Rosart in 1759 verdreven naar Brussel, waar de concurrentie minder sterk was. In de jaren 1760 verwierf Enschedé zowel eigentijds als historisch materiaal van andere gieterijen die hun deuren sloten. Na het sluiten van de lettergieterij Gebr. Ploos van Amstel in 1799 was er nauwelijks nog enige concurrentie van betekenis, en na de dood van Gerrit Harmsen in 1817 al helemaal niet meer. De opvolger van de lettergieterij Voskens verhuisde naar de Verenigde Staten in 1789, en alle andere grote lettergieterijen werden door Enschedé overgenomen.

Het waren magere jaren voor de lettergieterijen en voor de Nederlanden als geheel. Fleischman stierf in 1768 en Rosart in 1777, Enschedé bracht geen nieuwe letterproeven uit tussen 1773 en 1806, en zelfs die laatste toonde niet de weinige nieuwe letters die ze hadden. Twee lettergieters en een stempelsnijder verlieten het land in de nasleep van de mislukte democratische revolutie van 1787, en van 1795 tot 1813 had de Nederlandse economie zwaar te lijden onder eerst het bondgenootschap met en vervolgens de annexatie door Frankrijk. De typografische modes pasten zich weer aan, ditmaal onder invloed van Didot in Parijs en Bodoni in Parma. Enschedé liet één corps romein en cursief snijden volgens de nieuwste stijl uit Parijs in 1795, maar verdere modernisering vereiste een enorme investering van kapitaal. In 1808 verkocht het bedrijf een groot deel van zijn historische collectie als schroot. De honderden kilo's koperen matrijzen leverden een bedrag op van ƒ 520,50 (circa € 237,-), waarmee tussen 1807 en 1814 diverse series nieuwe matrijzen werden aangeschaft bij N.P. Gando in Parijs.

Enschedé was nu weer in staat een breed scala aan moderne lettertypen aan te bieden, en behield feitelijk een monopolie op de binnenlandse markt tot 1836. Vanaf 1819 had het bedrijf opnieuw een stempelsnijder in dienst, en bleef het zijn bezit uitbreiden toen de opkomst van de moderne advertenties leidde tot een explosie van smoutletters. Enschedé vervaardigde indrukwekkende letterproeven in folioformaat om deze te tonen, maar over het geheel genomen volgde het bedrijf buitenlandse ontwikkelingen.